Table of Contents
के गलत बाटो हिँडेर कहिल्यै राम्रो गन्तव्य पुग्न सकिन्छ? कानुनी वृत्तले प्रस्ट पार्दै आएको एउटा प्रख्यात सिद्धान्त ‘फ्रुट्स अफ द पोइजनस् ट्री’ ले यही प्रश्नलाई जबाफ दिन्छ। जब कामको सुरुवात नै गलत हुन्छ, परिणाम पनि त्यसैको परछाईमा डुबेको हुन्छ।
यसै सन्दर्भमा, चर्चित नेता रास्वपाका सभापति रवि लामिछानेले सहकारी रकमको दुरुपयोग गरेको आरोपले हाल कानुनी वृत्तमा हलचल मच्चाएको छ। गोर्खा मिडियामा उनले सहकारीको रकमबाट गरिएको लगानीलाई लिएर मुद्दा दायर भएको छ। के यो विषय केवल कानुनी विवाद मात्र हो, कि यसले समाज र नेतृत्वमा गम्भीर प्रश्न खडा गरेको छ?
‘विषाक्त रूखको फल’ र रवि लामिछाने प्रकरण
सन् २०२१ माघ महिनाको घटना। पोखरास्थित सूर्यदर्शन सहकारीले जीबी राईको स्टान्डर्ड चार्टर्ड बैंक खातामा २ करोड रुपैयाँ पठायो। तीन दिनपछि, ती रकमको केही अंश (७५ लाख) लामिछानेको ग्लोबल आईएमई बैंक खातामा जम्मा भयो। भोलिपल्ट, उक्त रकम गोर्खा मिडियाको खातामा पुगेको देखिन्छ।
सुरुवातमा सामान्य लाग्ने यो प्रक्रियालाई अनुसन्धानकर्ताहरूले गहिरिएर हेर्दा, यसभित्र रहेको घुमाउरो तरिकाले कानुनी क्षेत्रमा चर्चा बटुलेको छ।
रवि लामिछानेको बचाउ
लामिछानेले सहकारीको रकमको विषयमा कुनै जानकारी नरहेको बयान दिएका छन्। छविलाल जोशी, अर्का आरोपी,ले पनि यस्तै दाबी गरेका छन्। तर जीबी ग्रुप अफ कम्पनीबाट बरामद कागजातले यस दाबीलाई विपरीत पुष्टि गरेको आरोपपत्रमा उल्लेख छ।
सहकारी रकमको ‘मात्र’ ट्रान्जेक्सन कि गलत नियत?
प्रहरी र सरकारी वकिलहरूको दाबी छ— यी सबै प्रक्रियाहरू बदनियतसहित गरिएको थियो। रकम सहकारीबाट विभिन्न व्यक्तिका खातामा स्थानान्तरण गरियो र पुनः गोर्खा मिडियामा लगानी गरियो।
‘विषाक्त रूखको फल’ को कानुनी महत्व
‘विषाक्त रूखको फल’ कानुनमा गलत सुरुवातबाट सही परिणाम प्राप्त गर्न नसकिने मान्यता हो। यो सिद्धान्तले सामाजिक न्यायको सवाल उठाउँछ। सहकारी रकमलाई निजी स्वार्थका लागि प्रयोग गर्नु के आम मानिसको श्रम र भरोसाको अपमान होइन?
के हुन्छ अब?
रवि लामिछानेविरुद्धको यो मुद्दा नेपालको कानुनी इतिहासमा एक उदाहरणीय घटना बन्न सक्छ। यसको नतिजाले न केवल कानुनी प्रणालीमा पारदर्शिता थप्नेछ, बरु सहकारी क्षेत्रका लागि पनि नयाँ मापदण्ड स्थापित गर्न सक्नेछ।
समाजले नेताहरूबाट के अपेक्षा राख्छ? सहकारी जस्तो जनताको सम्पत्ति सुरक्षित र पारदर्शी रूपमा चलाउनुपर्छ भन्ने मागलाई लामिछानेको केसले साकार पार्ला त?
सहकारी रकमको दुरुपयोगका यस्ता घटनाहरूले नेतृत्वप्रति अविश्वास बढाउँछन्। ‘विषाक्त रूखको फल’ जस्तै, कुनै पनि काम सही दिशामा अघि बढाउन सबैले आफ्नो भूमिका पारदर्शी र इमान्दारीताका साथ निर्वाह गर्नुपर्छ। यस विषयमा थप अनुसन्धान र निष्पक्ष निर्णय आवश्यक छ।