दुर्गम बस्तीका बालबालिका शिक्षाबाट बन्चित, ‘नाम मात्रै’ विद्यालयको अवस्था
हालसालै प्रकाशित भएको खबर अनुसार, नेपालको उत्तरी क्षेत्रमा पर्ने तलकोट गाउँपालिका–३ को क्रिकिट्या गाउँका बालबालिका शिक्षाबाट बन्चित भएका छन्। यो कुराले सबैको मनमा दु:ख छ। जहाँ धेरैजसो गाउँमा शिक्षाको अवसर पाइँदैन, यहाँको अवस्थाअझै पनि असाध्य छ।
क्रिकिट्या गाउँको समस्या
क्रिकिट्या गाउँलाई स्थानीयले दुर्गमको बस्ती मान्छन्। यहाँको जीवनमा शिक्षाको पहुँचको अभाव छ। गाउँमा विद्यालय छ, तर त्यसको पठनपाठनसम्म पनि सहज छैन। तीन कक्षासम्म पढ्न सकिए पनि त्यसपछि बालबालिकाले पढ्न मुस्किल हुने गरेको स्थानीयको गुनासो छ।
- पढ्नको दूरी: विद्यालयसम्म पुग्नका लागि बालबालिकालाई तीन घण्टा पैदल यात्रा गर्नुपर्ने हुन्छ।
- जङ्गलको खतरा: बाटो जङ्गलको भएकाले बालबालिकालाई एक्लै पठाउन सकिंदैन। बाघ, भालु जस्ता जङ्गली जनावरको डर पनि हुन्छ।
- पछाडि फर्किएका विद्यार्थी: कक्षा ३ सम्म मात्रै अध्ययन गरेर अधिकांश बालबालिका विद्यालय यही छोड्नु पर्छ।
शैनकालिका आधारभूत विद्यालयको अवस्था
क्रिकिट्या गाउँमा रहेको शैनकालिका आधारभूत विद्यालयलाई स्थानीयले ‘नाम मात्रैको विद्यालय’ भनेका छन्। यस विद्यालयमा कुनै पनि उचित पूर्वाधार छैन।
- साइनबोर्डको अभाव: विद्यालयमा कुनै पनि साइनेबोर्ड छैन।
- भाडामा चलाइएको विद्यालय: विद्यालयको भवन स्थानीयको घर भाडामा लिएर चलाइएको छ।
- दुई जना शिक्षक: विद्यालयमा दुई जना मात्र शिक्षक छन्।
- टिनको टहरा: विद्यार्थीका लागि दुई कोठे टिनको टहरा पालिकाले निर्माण गरेको छ।
- शिक्षकको तलब स्थानीयले चढाए: शिक्षकको तलब पनि गाउँलेहरूले चन्दा सङ्कलन गरेर दिन्छन्। मासिक दश हजार दिने गरी शिक्षकले बालबालिकालाई अध्यापन गराउने गरेका छन्।
अभिभावकको मुˑहिरो
त्यसैले, स्थानीय सुर्ति बोहराले आफ्ना तीन जना छोराछोरीलाई कक्षा ३ सम्म गाउँकै विद्यालयमा पढाएका छन्। तर, त्यसपछि बालबालिकालाई टाढाको विद्यालयसम्म पुर्याउने कोसिस गरे पनि सकेको छैनन्। उहाँले भन्नुभयो, “कुनै विकल्प छैन। बालबालिकालाई हामीले छोराछोरीलाई स्कूल जान नदिनसम्म आराम छैन।”
बच्चाहरूको भविष्यको अवस्था
स्थानीयले बताएअनुसार, यो गाउँमा कक्षा ३ सम्म अध्ययन गरे र त्यसपछि विद्यालय नफहराएका १३-१४ भन्दा बढी बालबालिका छन्। बालबालिकाको भविष्यमाथि एउटै प्रश्न चिन्ह खडा भएको छ।
पालिकाको पहल
यस समस्याको समाधान गर्न तलकोट गाउँपालिकाका शिक्षा अधिकृत हरिन्द्र उपाध्यायले पालिकाले बाल कक्षाको अनुमति गत वर्ष मात्रै दिइएको जानकारी दिनुभयो। साथसाथी, गत वर्ष डेढ लाख बजेट विनियोजन गरी टिनको टहरा निर्माण गरेर अध्यापन गराउन पालिकाले निर्णय गरेको उहाँले बताउनुभयो।
निष्कर्ष
क्रिकिट्या गाउँका बालबालिकालाई शिक्षाबाट बन्चित भएको कुरामा हामी सबै चिन्तित छौँ। यो समस्याको समाधानका लागि सरकार, पालिका र स्थानीय समुदाय सबै मिलेर काम गर्न आवश्यक छ। बालबालिकालाई शिक्षाको अवसर प्रदान गर्नु हाम्रो सामूहिक दायित्व हो। यसको लागि तत्कालित उपाय खोज्नु पर्छ।