बेल्ट एण्ड रोड इनिशिएटिभ (बीआरआई): नेपालको लागि फाइदो छ?
हाल नेपालमा राजनीतिक गतिविधि चलिरहेको छ। नेकपा (एकीकृत समाजवादी) का सम्मानित नेता एवं पूर्व प्रधानमन्त्री झलनाथ खनालले बेल्ट एण्ड रोड इनिशिएटिभ (बीआरआई) लाई नेपालको लागि लाभदायक परियोजना भएको बताएका छन्। यो विषयमा केही जानकारी जान्न तपाईँ इच्छुक हुनुहुन्छ? यस लेखमा हामी बीआरआई बारे सरल भाषामा जान्न छौं र यसले नेपाललाई के फाइ boleh हुन्छ झैँ पनि कुरा गर्छौं।
बीआरआई के हो?
बीआरआई भनेको चीनको एक महत्वाकांक्षी परियोजना हो। यसको मुख्य उद्देश्य एशिया, अफ्रिका र युरोपलाई जोड्ने सडक, रेल, र पाइपलाइनको पूर्वाधार निर्माण गर्नु हो। चीनले यो परियोजनामार्फत धेरै देशहरूमा आर्थिक विकासको गति ल्यायको छ। हालसम्म १५० भन्दा बढी देशहरूले यस परियोजनालाई स्वीकार गरेका छन्।
खनालको भनाइ:
झलनाथ खनालले बीआरआईलाई ‘ठिक ढंगले बुझ्दा’ नेपाललाई फाइदा हुन्छ भन्दै मन्त्रीहरूले यो परियोजनामा विवाद गर्ने की हुँदैन भनिरहनु नपर्ने बताएका छन्। उनका अनुसार, ऋण लिने कि अनुदान पाइने भन्ने कुरालाई महत्व दिएर गरियो भने त्यो विवादको विषय नै हुँदैन।
- ऋणको फाइदा: बीआरआई मार्फत सस्तो ब्याजमा ऋण पाइरहनु पनि सकिन्छ। यसले नेपालले आफ्नो विकास निर्माणको काम चलाउन सहयोग गर्छ।
- अनुदानको सम्भावना: बीआरआई परियोजना अन्तर्गत अनुदान पनि पाइहाल्छ भनेर आशा गर्न सकिन्छ।
- विविध खालको सहयोग: बीआरआई केवल ऋण मात्रै होइन, व्यवसायिक ऋणलगायत विभिन्न खालको सहयोग पनि प्रदान गर्छ।
नेपालको लागि बीआरआईको फाइदा के होला?
- सडक पूर्वाधार विकास: बीआरआई परियोजना सडक र पुलको निर्माणमा सहयोग गर्छ, जसले गर्दा नेपालको यातायात प्रणालि सुधारेर जान्छ।
- रोजगारको अवसर: पूर्वाधार निर्माणको काममा स्थानीय मानिसहरूलाई रोजगारीको अवसर मिल्छ।
- आर्थिक विकास: व्यापार र लगानी बढ्दा देशको आर्थिक विकासमा मद्दत गर्छ।
- कनेक्टिविटी बढ्ने: देशका दुर्गम क्षेत्रहरू पनि मुख्य राजमार्गसँग जोडिँदा विकासमा सहयोग हुन्छ।
के भन्नुहुन्छ? ऋण लिने कि नलिने?
खनालले स्पष्ट गरिहाउथिकनै, देशको विकासको लागि विदेश नीतिमा राष्ट्रिय सहमती हुनुपर्छ। यदि सबै दलहरू मिलेर बीआरआईको निर्णय गर्छन् भने नेपाललाई धेरै फाइदा हुन्छ।
त्यसैगरि, बीआरआईलाई नलिने भनेर विवाद गर्दा देशको विकासमा केही पनि हासिल हुँदैन। विश्वको परिवेशमा अहिले बीआरआई एउटा उपयोगी परियोजना बनेको छ, जुन धेरै देशले स्वीकारेर फाइदा लिइसकेको छ।
केस स्टडी: चीनको पहल
बीआरआई चीनको लागि पनि निकै फाइदो साबित भएको छ। चीनले यसको माध्यमबाट आफ्नो व्यापार बढाउनुका साथै आफ्नो प्रविधि र संस्कृति पनि विश्वमा फैलाउन सफल भएका छन्। त्यसैले, नेपालले पनि बीआरआईलाई स्वीकार गरेर यसको फाइदा लिन सक्ने सम्भावना छ।
सचेत रहँदाहुने
बीआरआईको फाइदा लिनु महत्त्वपूर्ण भए पनि त्यसको सम्भावित जोखिमहरू पनि थाहा हुन जरुरी छ।
- ऋणको भार: यदि नेपालले धेरै ऋण लियो भने भविष्यमा तिर्न गाह्रो हुन सक्छ।
- पर्यावरणको प्रभाव: पूर्वाधार निर्माणले पर्यावरणमा नकारात्मक प्रभाव पार्नस सक्छ।
- राजनीतिक प्रभाव: बीआरआई परियोजनामा राजनीतिक हस्तक्षेप हुन सक्ने सम्भावना पनि हुन्छ।
निष्कर्ष
बेल्ट एण्ड रोड इनिशिएटिभ (बीआरआई) नेपालको लागि एउटा महत्त्वपूर्ण अवसर हुन सक्छ। तर, यस परियोजनालाई स्वीकारेर मात्र हैन, यसको सही योजना बनाउँदै र सम्भावित जोखिमहरूलाई ध्यानमा राखेर मात्र फाइदा लिन सकिन्छ। राष्ट्रिय सहमती र सावधानीपूर्वक निर्णय गर्दा नेपालले बीआरआईबाट धेरै फाइदा प्राप्त गर्न सक्छ।
यो लेखलाई तपाईँले सरल भाषामा बुझ्न सक्ने गरी तयार गरिएको छ। यदि तपाईँलाई कुनै शंका छ भने, कृपया सोधेका तमाष।