Table of Contents
जब राज्यशक्तिको आसन स्वार्थले रङ्गिन हुन्छ, तब नीतिको मार्ग सत्यभन्दा टाढा पुग्छ। कैलालीको जानकी गाउँपालिकामा देखिएको यो परिदृश्य महाभारतको एउटा अध्याय जस्तै हो— जहाँ धृतराष्ट्रले पुत्रमोहमा सत्यलाई नजरअन्दाज गरे, त्यस्तै यहाँ पनि विकासका नाममा केही चुनौतीहरू देखिएका छन्। प्रश्न उठ्छ, के यो पालिका साच्चै नै जनमुखी छ? के यहाँका योजनाहरूले प्रत्येक नागरिकको जीवनमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउन सक्छन्? यी प्रश्नहरूको जवाफ खोज्नु हाम्रो कर्तव्य हो, किनकि हामी दरख अनलाइन हौँ, सत्यको सारथी बन्न सधैँ तत्पर छौँ।
जानकी गाउँपालिकाको प्रगति: चुनौती र अवसरको समीक्षा
कैलाली, असार १२ – जानकी गाउँपालिकाले हालै पत्रकार सम्मेलनको आयोजना गर्यो। सम्मेलनको उद्देश्य थियो— स्थानीय तहको वित्तीय सुशासन, कार्यसम्पादन, र संस्थागत क्षमताको मूल्याङ्कनमा देखिएका प्रगति र चुनौतीहरूलाई सार्वजनिक गर्नु। गाउँपालिका अध्यक्ष गणेश चौधरीको अध्यक्षतामा सम्पन्न उक्त कार्यक्रममा प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत आशिष चौधरीले आर्थिक वर्ष २०८०/०८१ मा सम्पादित कार्यहरूको विवरण प्रस्तुत गरे। तर, के यी विवरणहरू पर्याप्त छन्? के जानकी गाउँपालिकाले साच्चै नै विकासको मार्गमा फड्को मारेको छ?
वित्तीय सुशासन र कार्यसम्पादनमा जानकी गाउँपालिका
जानकी गाउँपालिकाले वित्तीय सुशासन जोखिम मूल्याङ्कनमा कैलाली जिल्लामा प्रथम स्थान हासिल गरेको छ। यसैगरी, स्थानीय तह कार्यसम्पादन मूल्याङ्कनमा जिल्लामा दोस्रो र संस्थागत क्षमता स्वमूल्याङ्कनमा पाँचौं स्थान प्राप्त गरेको छ। यो तथ्याङ्कले देखाउँछ कि गाउँपालिकाले केही क्षेत्रमा राम्रो प्रगति गरेको छ। तर, प्रश्न उठ्छ— के यो प्रगति दिगो छ? के यसले गाउँपालिकाका सबै नागरिकलाई समेटेको छ?
विकासका अभ्यासमा देखिएका समस्या र चुनौती
जानकी गाउँपालिकाले विकासको अभ्यासमा देखिएका समस्या, चुनौती र पालिकाबासीहरूको आवश्यकताको खोजीका लागि पत्रकारहरूसँग अन्तरक्रिया गरेको छ। यो सकारात्मक कदम हो, तर समस्याको पहिचान मात्र पर्याप्त छैन। समस्याको समाधान खोज्न र त्यसलाई कार्यान्वयन गर्न आवश्यक छ।
आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा सम्पादित कार्यहरूको विवरण
गाउँपालिकाले आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा गरेका केही महत्त्वपूर्ण कार्यहरूलाई यहाँ बुँदागत रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ:
- सामुदायिक विद्यालयहरूमा नियमित रूपमा मासिक स्वास्थ्य शिक्षा कक्षा सञ्चालन।
- पक्की सडक कालोपत्रे १३ कि.मि. र ग्राभेल सडक ४ कि.मि. गरी एकै आ.व. मा १७ कि.मि. सडक निर्माण।
- अमेरिकी नियोग (USAID–Nepal) को आर्थिक सहयोग तथा अन्तराष्ट्रिय मकै तथा गहुँँवाली सुधार केन्द्र (CIMMYT) र कृषि उद्यम केन्द्रको समन्वयमा “बृहत कृषि मेला” आयोजना।
- वडा स्तरमा वडा स्तरिय विपद् व्यवस्थापन समिति तथा जोखिमयुक्त समुदायहरूमा समुदाय स्तरिय विपद् व्यवस्थापन समिति गठन।
- उत्कृष्ट निर्माण व्यवसायी, कृषक÷कृषक समूह, पशुपालक, कर्मचारी, शिक्षक, बड्घर, मेलमिलापकर्ता र स्वयंसेविकाहरूलाई सम्मान गर्ने कार्यको सुरुवात।
- बहुविपद् पूर्वसूचना प्रणालीका लागि जानकी गाउँँपालिका वडा नं. ४, ६ र ९ मा पहिलो पटक Audio Emergency Warning and Notification System (साइरन प्रणाली) जडान।
- गाउँँपालिका स्तरीय प्रत्येक कार्यक्रम/बैठक तोकिएकै समय सुरु।
- गाउँँपालिका स्तरीय कार्यक्रम/बैठक तथा विद्यालय दिवा खाजामा जंक फुडको सट्टामा स्थानीय उत्पादनको प्रयोग।
- कृषिमा उत्पादन बढाउ अनुदान कार्यक्रमलाई निरन्तरता।
- नियमित मासिक कर्मचारी कार्य सहजीकरण बैठक र जनप्रतिनिधि र कर्मचारीहरू बीच समन्वय बैठक।
यी कार्यहरूले देखाउँछन् कि गाउँपालिकाले विकासका विभिन्न क्षेत्रमा काम गरिरहेको छ। तर, के यी कार्यहरूले साच्चै नै नागरिकको जीवनमा परिवर्तन ल्याएका छन्? के यी कार्यहरू दिगो छन्? हामी, दरख अनलाइनको टिम, यी प्रश्नहरूको जवाफ खोज्न निरन्तर लागिरहने छौँ।
शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि र पूर्वाधारमा प्रगति
जानकी गाउँपालिकाले शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि र पूर्वाधारको क्षेत्रमा पनि केही महत्त्वपूर्ण कामहरू गरेको छ। शिक्षाको क्षेत्रमा नतिजामा आधारित अनुदान कार्यक्रम मार्फत विद्यालयलाई सहयोग गरिएको छ। विद्यालयमा लोकसेवा र शिक्षक सेवा पुस्तकहरू वितरण गरिएको छ। स्वास्थ्यको क्षेत्रमा सिकलसेल भएकाहरूलाई निःशुल्क बीमाको सुरुवात गरिएको छ। कृषिमा गहुँ उत्पादनमा आधारित अनुदान कार्यक्रम लागू गरिएको छ। पूर्वाधारको क्षेत्रमा २४ वटा बोलपत्र र ९९ बढी अन्य विधिबाट पूर्वाधारको कार्य अगाडि बढाइएको छ।
सामाजिक क्षेत्रमा पहल
जानकी गाउँपालिकाले सामाजिक क्षेत्रमा पनि केही महत्त्वपूर्ण पहल गरेको छ। गाउँपालिकालाई बालमैत्री स्थानीय शासन (CFLG) घोषणा गर्ने तयारी गरिएको छ। थारु लोककलाको हब प्रवद्र्धनका लागि आवश्यक कार्यको सुरुवात गरिएको छ। विपद्सँँग जुध्नका लागि स्थानीयलाई तालिम दिइएको छ।
स्थानीय तहले अनुभूत गरेका प्रमुख समस्या
जानकी गाउँपालिकाले केही प्रमुख समस्याहरू पनि अनुभव गरेको छ। गाउँपालिकाको प्रशासकीय भवन निर्माण हुन नसक्नु, गाउँँपालिका स्तरीय १५ शैय्या अस्पताल निर्माण हुन नसक्नु, आवश्यक राजश्व संकलन गर्न नसक्नु, नदीजन्य पदार्थको चोरी निकासी नियन्त्रण गर्न कठिनाई, छाडा पशु चौपाया व्यवस्थापनमा कठिनाई, शैक्षिक गुणस्तर सुधार गर्न नसक्नु, नदी कटान तथा डुबानको समस्या समाधान गर्न कठिनाई हुनु, र जानकी गाउँपालिका र लम्कीचुहा नगरपालिका बीच सिमा विवाद हुनु जस्ता समस्याहरू रहेका छन्।
यी समस्याहरूले देखाउँछन् कि गाउँपालिकाले अझै धेरै काम गर्न बाँकी छ। यी समस्याहरूको समाधान खोज्न र नागरिकको जीवनमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउन गाउँपालिकाले थप प्रयास गर्नुपर्ने देखिन्छ।
कसरी सूचना मैत्री बनाउन सकिन्छ जानकी गाउँँपालिकालाई?
गाउँपालिका अध्यक्ष गणेश चौधरीले जानकी गाउँँपालिकालाई कसरी सूचना मैत्री बनाउन सकिन्छ भन्ने उद्देश्यले पत्रकार भेटघाट कार्यक्रमको आयोजना गरिएको बताए। उनले समग्र पालिकाको विकासका लागि जनप्रतिनिधि र कर्मचारी एक रथका दुई पांग्रा हुन् भन्ने भनाई राखे।
उनले प्रशासनिक भवन निर्माण, ६ नं. वडामा १५ शैयाको अस्पताल स्थापना, ४ नं. वडामा हरियाली गाउँँ बनाउन नर्सरी स्थापना, गाउँँ शिक्षा योजना, दुधमा पनि उत्पादनमा आधारित अनुदान कार्यक्रम, र जानकीको २ वटा वडा मा होमस्टे संचालनको अवधारणा ल्याएको जानकारी दिए।
कक्षा ८ र १० को रिजल्ट राम्रो नआएकामा उनले दुःख व्यक्त गरे। यो देखाउँछ कि गाउँपालिका शिक्षाको क्षेत्रमा अझै धेरै काम गर्न आवश्यक छ।
दरख अनलाइनको दृष्टिकोण
दरख अनलाइन सधैँ सत्य र तथ्यमा आधारित समाचार प्रकाशन गर्न प्रतिबद्ध छ। हामी जानकी गाउँपालिकाको विकास र प्रगतिको बारेमा निरन्तर अपडेट दिनेछौँ। हामी नागरिकलाई सुसूचित गर्ने र गाउँपालिकालाई जवाफदेही बनाउने कार्यमा लागिरहने छौँ।
हाम्रो उद्देश्य भनेको स्थानीय सरकार र नागरिक बीचको सम्बन्धलाई अझ बलियो बनाउनु हो। हामी विश्वास गर्छौं कि सूचनाको सही प्रवाहले मात्र विकासलाई सार्थक बनाउन सक्छ।
निष्कर्ष
जानकी गाउँपालिकाले धेरै क्षेत्रमा राम्रो प्रगति गरेको भएता पनि अझै धेरै चुनौतीहरू बाँकी छन्। यी चुनौतीहरूको सामना गर्न र नागरिकको जीवनमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउन गाउँपालिकाले थप प्रयास गर्नुपर्ने देखिन्छ। हामी दरख अनलाइनको तर्फबाट गाउँपालिकालाई हरसम्भव सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दछौँ।
हामी पाठकहरूलाई पनि आग्रह गर्दछौँ कि तपाईंहरूले पनि आफ्नो विचार र सुझावहरू हामीलाई पठाउनुहोस्। तपाईंहरूको सहभागिताले नै हाम्रो समाजलाई अझ राम्रो बनाउन मद्दत गर्नेछ।
