मुटुको सुरक्षा: स्वस्थ जीवनशैली अपनाएर हृदय रोगबाट कसरी बच्ने?

के तपाईलाई थाहा छ, महिलाहरुमा हृदय रोग (coronary heart illness) मृत्युको प्रमुख कारण हो? Shefali Jariwala, ‘Kaanta Laga’ गीतबाट चर्चित भएकी, ४२ वर्षको उमेरमा cardiac arrest बाट निधन भयो। यो दुखद घटनाले हामी सबैलाई आफ्नो मुटुको स्वास्थ्य (coronary heart well being) बारे सोच्न बाध्य बनाएको छ। स्वस्थ जीवनशैली अपनाएर हामी कसरी हृदय रोगबाट बच्न सक्छौं? आउनुहोस्, केही महत्वपूर्ण कुराहरु जानौं।

मुख्य समस्याको बर्णन

आजको व्यस्त जीवनशैलीमा हामी आफ्नो स्वास्थ्यलाई प्रायः बेवास्ता गर्छौं। Stress, अव्यवस्थित खानपान, र शारीरिक निष्क्रियताले हृदय रोगको जोखिम बढाउँछ। Smartphone को habit, कामको strain, र पारिवारिक जिम्मेवारीले गर्दा हामी आफ्नो लागि समय निकाल्न सक्दैनौं। तर, याद राख्नुहोस्, स्वस्थ मुटु (wholesome coronary heart) नै स्वस्थ जीवनको आधार हो।

तथ्य र अनुसन्धान (Info & Analysis)

हृदय रोग (cardiovascular illnesses) महिलाहरुमा मृत्युको प्रमुख कारण हो। यसलाई गम्भीरतापूर्वक लिनुपर्छ।

* World Well being Group (WHO) का अनुसार, हृदय रोग विश्वभर मृत्युको पहिलो कारण हो।
* Harvard Research ले देखाएको छ कि स्वस्थ जीवनशैली अपनाएर ८०% सम्म हृदय रोगबाट बच्न सकिन्छ।
* नेपालमा पनि हृदय रोगको समस्या बढ्दो छ, र यो युवा उमेरका मानिसहरुमा समेत देखिन थालेको छ।

समाधान/टिप्स

स्वस्थ खानपानमा ध्यान दिनुहोस्

* सन्तुलित भोजन (balanced weight loss plan) मा जोड दिनुहोस्। फाइबर, फलफूल, तरकारी, र प्रोटिनयुक्त खाना खानुहोस्। Added sugars, saturated fat र trans fat बाट टाढा रहनुहोस्।
* नियमित रुपमा हरियो सागसब्जी, फलफूल, गेडागुडी र अन्न खानुहोस्। Junk meals र processed meals लाई त्याग्नुहोस्।
* खानाको portion dimension मा ध्यान दिनुहोस्। धेरै खानाले तौल बढ्छ र हृदय रोगको जोखिम बढ्छ।

नियमित व्यायाम गर्नुहोस्

* शारीरिक गतिविधि (bodily exercise) ले रक्तसञ्चार बढाउँछ, हृदय रोगको जोखिम कम गर्छ र तौललाई नियन्त्रणमा राख्छ।
* Strolling, jogging, biking, swimming जस्ता train हरु गर्नुहोस्। हप्तामा कम्तीमा १५० मिनेट cardio train गर्नुहोस्।
* Train लाई आफ्नो दैनिक routine को भाग बनाउनुहोस्। यसले तपाईको मुटुलाई स्वस्थ राख्छ।

तनाव व्यवस्थापन गर्नुहोस्

* Stress ले मुटुमा नकारात्मक असर पार्छ। Leisure strategies, train, meditation, yoga, र deep respiration train गरेर तनाव कम गर्नुहोस्।
* आफ्नो मनपर्ने interest मा समय बिताउनुहोस्। साथीभाइ र परिवारसँग कुराकानी गर्नुहोस्।
* Stress administration ले तपाईको psychological well being र coronary heart well being दुवैलाई सुधार गर्छ।

धुम्रपान र मद्यपानबाट टाढा रहनुहोस्

* Smoking ले रक्तनलीहरुलाई क्षति पुर्‍याउँछ, irritation बढाउँछ र atherosclerosis को जोखिम बढाउँछ। सकेसम्म चाँडो smoking छोड्ने प्रयास गर्नुहोस्।
* Alcohol consumption ले उच्च रक्तचाप (hypertension), अनियमित heartbeat, र coronary heart failure जस्ता समस्याहरु निम्त्याउन सक्छ।
* धुम्रपान र मद्यपान त्यागेर तपाई आफ्नो मुटुलाई स्वस्थ राख्न सक्नुहुन्छ।

दीर्घकालीन रोगहरूको ख्याल राख्नुहोस्

* Diabetes, hypertension, र excessive ldl cholesterol भएका महिलाहरुमा हृदय रोगको जोखिम बढी हुन्छ।
* यी रोगहरुलाई medicine, dietary modifications, र नियमित check-up द्वारा नियन्त्रण गर्नुहोस्।
* नियमित medical examination गराएर आफ्नो levels of cholesterol, blood strain, र total coronary heart well being को निगरानी गर्नुहोस्।

व्यक्तिगत अनुभव वा राय

मलाई याद छ, मेरी आमालाई उच्च रक्तचापको समस्या थियो। उहाँले आफ्नो जीवनशैलीमा परिवर्तन गरेर र नियमित रुपमा train गरेर आफ्नो स्वास्थ्यमा सुधार ल्याउनुभयो। उहाँको उदाहरणबाट मैले सिकें कि जीवनशैलीमा सानो परिवर्तन गरेर पनि हामी आफ्नो मुटुलाई स्वस्थ राख्न सक्छौं। आफ्नो स्वास्थ्यको लागि आजैबाट प्रयास थाल्नुहोस्।

स्वस्थ जीवनशैली अपनाएर हामी हृदय रोगबाट बच्न सक्छौं। सन्तुलित भोजन, नियमित व्यायाम, stress administration, र धूम्रपान/मद्यपानबाट टाढा रहेर तपाई आफ्नो मुटुलाई स्वस्थ राख्न सक्नुहुन्छ। On-line Information Nepal : Darakh On-line मा हामी तपाईलाई स्वस्थ जीवनशैली अपनाउन प्रेरित गर्छौं। आजैबाट आफ्नो जीवनशैलीमा परिवर्तन ल्याउनुहोस् र स्वस्थ मुटुको लागि कदम चाल्नुहोस्।