रास्वपाको ‘धर्मयुद्ध’: भ्रष्ट ‘शकुनि’ विरुद्ध ‘अर्जुन’ को ‘सुशासन’ बाण, के ‘जनता’ ले देलान् साथ?

द्रौपदीको चीरहरण: संसदमा रास्वपा, न्यायको खोजी कि राजनीतिक स्टन्ट?

When the system is rigged, preventing for reality appears like dharma-yuddha with out finish. कुर्सीको खेलमा सत्य कतै हराउँछ, अनि आवाज दबाइन्छ। At the moment, the echoes of injustice resonate in Nepal’s parliament, the place the Rastriya Swatantra Occasion (RSP) stands as a lone voice towards corruption and malfeasance — or in order that they declare. Is that this a real campaign for justice, or simply one other political drama staged for public consumption?

यो लेख काल्पनिक हो, तर यसले उठाउने प्रश्नहरू वास्तविक छन्। What occurs when a brand new celebration, born from the ashes of public frustration, tries to navigate the murky waters of Nepali politics? आज हामी रास्वपाको तीन वर्षे यात्रा, संसदमा उनीहरूको भूमिका, र उनीहरूले ल्याउन खोजेको परिवर्तनको बारेमा खोतल्ने छौँ। Corruption, energy performs, and the everlasting battle for good governance — prepare, किनकि सत्यको खोज कहिल्यै सजिलो हुँदैन।

रास्वपाको संसदमा तीन वर्ष: परिवर्तन कि भ्रम?

संसदमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) को तीन वर्षे यात्रा अनेकन उतारचढाव र प्रश्नहरुले घेरिएको छ। भ्रष्टाचार र मानव तस्करीको मुद्दालाई लिएर संसद् अवरुद्ध पार्नेदेखि युवाहरूलाई राजनीतिमा आकर्षित गर्ने प्रयाससम्म, रास्वपाले नेपाली राजनीतिमा आफ्नो छाप छोड्न खोजेको छ। तर, के यो साँचिकै परिवर्तनको संकेत हो, वा केवल एउटा राजनीतिक स्टन्ट?

यो प्रश्नको जवाफ खोज्न, हामीले रास्वपाको पृष्ठभूमि, संसदमा उनीहरूको भूमिका, र उनीहरूले ल्याएका परिवर्तनहरूको मूल्यांकन गर्नुपर्ने हुन्छ। Darakh On-line को यो विशेष रिपोर्टमा, हामी रास्वपाको तीन वर्षे यात्राको गहिरो विश्लेषण गर्नेछौं, उनीहरूका सफलता र असफलताहरूलाई केलाउनेछौं, र उनीहरूले नेपाली राजनीतिमा पारेको प्रभावको मूल्यांकन गर्नेछौं।

भिजिट भिसा काण्ड: रास्वपाको आन्दोलन र खबरदारी

राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) अहिले ठूलो संख्यामा नेपाली युवा ठगिएको भिजिट भिसा दुरुपयोग र मानव तस्करीको उच्चस्तरीय निष्पक्ष छानबिनको माग राखेर संसद्मा आन्दोलनरत छ। आम नागरिकको भावनाको प्रतिनिधित्व गर्दै रास्वपाका युवा सांसदहरू लगातार संघर्ष गरिरहेका छन्।

तर, यो आन्दोलन कति जायज छ? के रास्वपाले साँचिकै जनताको आवाज उठाएको हो, वा यो केवल राजनीतिक लाभ उठाउने प्रयास मात्र हो? यो प्रश्नको जवाफ खोज्न, हामीले भिजिट भिसा काण्डको वास्तविकता बुझ्नुपर्छ।

भिजिट भिसाको दुरुपयोग: एउटा डरलाग्दो वास्तविकता

भिजिट भिसाको दुरुपयोग एउटा डरलाग्दो वास्तविकता हो। धेरै नेपाली युवाहरू आकर्षक रोजगारीको प्रलोभनमा परेर दलालहरूको चंगुलमा फस्छन्, र लाखौं रुपैयाँ ठगिन्छन्। उनीहरूलाई भिजिट भिसामा विदेश पठाइन्छ, जहाँ उनीहरू अलपत्र पर्छन् र शोषणको शिकार हुन्छन्। यो समस्या लामो समयदेखि चलिरहेको छ, तर सरकारले यसलाई रोक्न प्रभावकारी कदम चाल्न सकेको छैन।

रास्वपाले यही मुद्दालाई उठाएर संसद्मा आन्दोलन गरेको छ। उनीहरूले सरकारसँग यसको निष्पक्ष छानबिनको माग गरेका छन्, र दोषीहरूलाई कडा कारबाही गर्नुपर्ने माग राखेका छन्। तर, के रास्वपाको यो आन्दोलनले साँचिकै पीडितहरूलाई न्याय दिलाउन सक्छ?

रास्वपाको रचनात्मक विरोध: शैली कि बाध्यता?

रास्वपाले भिजिट भिसाको आन्दोलनमा रचनात्मक विरोधको शैली अपनाएको छ। कुर्सी टेबल तोडफोड नगरी, नीलो रिबन बाँधेर प्रतीकात्मक विरोध गर्ने उनीहरूको शैलीलाई धेरैले प्रशंसा गरेका छन्। तर, के यो रचनात्मक विरोध साँचिकै प्रभावकारी छ? के यसले सरकारलाई छानबिन गर्न बाध्य पार्छ?

केही आलोचकहरूले रास्वपाको रचनात्मक विरोधलाई केवल देखावटी भएको आरोप लगाएका छन्। उनीहरूका अनुसार, रास्वपाले संसद्मा चर्को रूपमा प्रस्तुत हुन नसकेको कारणले यो शैली अपनाएको हो। तर, रास्वपाका समर्थकहरूले भने यो शैलीलाई सकारात्मक परिवर्तनको संकेत मानेका छन्। उनीहरूका अनुसार, रास्वपाले संसद्मा शान्तिपूर्ण र रचनात्मक तरिकाले पनि मुद्दा उठाउन सकिन्छ भन्ने उदाहरण प्रस्तुत गरेको छ।

सुसंस्कृत राजनीति, शासकीय सुधार, सुशासन र सेवाप्रवाह: रास्वपाको नारा कि यथार्थ?

रास्वपाले सुसंस्कृत राजनीति, शासकीय सुधार, सुशासन र सेवाप्रवाहलाई आफ्नो मुख्य नारा बनाएको छ। तर, के यो नारालाई उनीहरूले व्यवहारमा उतार्न सकेका छन्? के रास्वपाले साँचिकै नेपाली राजनीतिमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउन सक्छ?

यो प्रश्नको जवाफ खोज्न, हामीले रास्वपाले तीन वर्षमा गरेका कामहरूको मूल्यांकन गर्नुपर्ने हुन्छ। उनीहरूले संसदमा कस्ता मुद्दा उठाए? उनीहरूले कस्ता कानूनहरू बनाए? उनीहरूले सरकारलाई कसरी खबरदारी गरे? यी प्रश्नहरूको जवाफले रास्वपाको वास्तविक क्षमता र प्रतिबद्धतालाई उजागर गर्नेछ।

रास्वपाको उदय: भ्रष्टाचार र कुशासनबाट आजित नागरिकको विश्वास

७ असार २०७९ मा जब रवि लामिछानेको नेतृत्वमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको सुरुवात भयो, भ्रष्टाचार र कुशासनबाट आजित नागरिकहरूले विश्वास गरे। ४ मंसिरको निर्वाचनमा रास्वपालाई १२ लाख बढी मत दिएर संसद्को चौथो शक्ति बनाए। ७ पुसमा रास्वपाका २० सांसदले सदनभित्र जनताको मुद्दा सशक्त रूपमा उठाउने शपथ लिए।

तर, के रास्वपाले जनताको यो विश्वासलाई कायम राख्न सकेको छ? के उनीहरूले साँचिकै भ्रष्टाचार र कुशासनको अन्त्य गर्न सक्छन्? यो प्रश्नको जवाफ समयले नै दिनेछ।

युवा सोच र हुटहुटी: रास्वपाको शक्ति कि कमजोरी?

रास्वपाका धेरैजसो नेताहरू राजनीतिक पृष्ठभूमि बाहिरका छन्। संसदीय अभ्यासको पनि अनुभव थिएन। तैपनि युवा सोच र हुटहुटीले यी तीन वर्षमा संसद्मा देखिने र सुनिने गरी काम गरेका छन्। राजनीतिक पृष्ठभूमिको अभावको बाबजुद पनि जति राजनीतिक अभ्यास गरे, त्यो इमानको आधारमै गरे।

तर, के यो युवा सोच र हुटहुटीले रास्वपालाई सफल बनाउन सक्छ? के उनीहरूले अनुभवी नेताहरूको सामना गर्न सक्छन्? के उनीहरूले जटिल राजनीतिक मुद्दाहरूलाई समाधान गर्न सक्छन्? यी प्रश्नहरू रास्वपाको भविष्यसँग जोडिएका छन्।

संसदीय भूमिकामा रास्वपा: अब्बल कि औसत?

रास्वपाको तीन वर्षको मूल्याङ्कन गर्दा उनीहरूले गरेको संसदीय अभ्यास र भूमिका नै प्रधान रूपमा आउँछ। यदि जनताले अन्य दलसँगै तराजुमा राखेर हेर्ने हो भने संसदीय भूमिकामा रास्वपा नै अब्बल स्थानमा आउँछ। कानून निर्माण गर्ने, सरकारलाई खबरदारी गर्ने, जनजीविकाका सवाल उठाउने लगायत संसदीय भूमिकामा रास्वपाको सक्रिय उपस्थिति र प्रभावकारी भूमिका छ।

तर, के यो मूल्यांकन सही छ? के रास्वपाले साँचिकै अन्य दलहरूभन्दा राम्रो काम गरेको छ? यो प्रश्नको जवाफ खोज्न, हामीले रास्वपाले गरेका कामहरूको तुलना अन्य दलहरूले गरेका कामहरूसँग गर्नुपर्ने हुन्छ।

विधेयकमा संशोधन: रास्वपाको भूमिका

तीन वर्षको अवधिमा आएका विधेयकहरूमध्ये धेरैमा जनतामैत्री कानून बनाउन रास्वपाले संशोधन राखेको छ। दफावार छलफलमा सक्रिय सहभागिता जनाएको छ। सुधारका लागि आवाज उठाइरहेका छन्। समसामयिक मुद्दामा सरकारको ध्यानाकर्षण गराउन संकल्प प्रस्तावहरू दर्ता गराइरहेका छन्। जलन सम्बन्धी गैरसरकारी विधेयक दर्ता गरेका छन्। नागरिक उड्डयन प्राधिकरण र हवाई सेवा छुट्याउने ऐन ल्याउन काम गरे।

तर, के रास्वपाको यो प्रयासले साँचिकै कानूनहरूलाई जनतामैत्री बनाउन मद्दत गरेको छ? के उनीहरूले सरकारलाई नागरिकको हितमा काम गर्न बाध्य पारेका छन्? यो प्रश्नको जवाफ खोज्न, हामीले रास्वपाले राखेका संशोधनहरूको विश्लेषण गर्नुपर्ने हुन्छ।

जनदबाब: भ्रष्टाचार विधेयकमा हदम्याद हटाउन बाध्य सरकार

भ्रष्टाचार विधेयकमा हदम्याद राख्ने प्रस्तावबाट जनदबाबपछि सरकार पछि हट्यो। यसले देखाउँछ कि रास्वपाले नागरिक तहबाट दबाब सिर्जना गरेर सरकारलाई सुधार्न बाध्य पार्न सक्छ। तर, के यो दबाब सधैं प्रभावकारी हुन्छ? के रास्वपाले सधैं जनदबाबको माध्यमबाट सरकारलाई नागरिकको हितमा काम गर्न बाध्य पार्न सक्छ?

रास्वपाले के बदल्यो? निराशामा आशाको संचार

रास्वपा संसद्मा आउनु अगाडि नेपालमा स्थापित दलहरूले जनतालाई निराशा र नैराश्यताको अवस्थामा राखेका थिए। रास्वपाले केही आशा र विश्वास जगाउने कामको सुरुवात गरेको छ। राजनीतिमा युवाको उपस्थिति पनि आफैंमा एउटा शक्तिशाली सन्देश हो। आफ्नो ठाउँ आफैं बनाउनुपर्छ, समस्या उल्लेख गरिरहनेभन्दा समाधान दिन सक्नुपर्छ भन्ने आत्मबल विकास भएको छ।

डा. स्वर्णिम वाग्लेको उदाहरण: युवालाई प्रोत्साहन

डा. स्वर्णिम वाग्ले युवा र योग्य भए पनि आफ्नो पूर्व दलमा उहाँले टिकट पाउनुभएन। उहाँले युवाहरूलाई स्थान दिने रास्वपा रोज्नुभयो। आज सदनमा र पार्टीको उच्च नेतृत्वमा हुनुहुन्छ। रास्वपा मूलधारको राजनीतिमा युवा प्रवेश गर्नुपर्छ भनेर आयो र फरक पनि देखियो। विगतमा युवालाई स्थान नदिएका दल पनि अहिले युवालाई प्राथमिकता दिनुपर्ने अवस्थामा पुगेका छन्।

संसद्मा युवा आकर्षण: जेनजी पुस्ताको चासो

रास्वपाको उपस्थितिले संसद्प्रति युवा, अझ जेनजी पुस्ताको आकर्षण बढेको छ। राजनीतिप्रति मतलब नै नगर्ने यो पुस्ता मत हाल्नुपर्छ र राम्रो काम गर्न सक्नेलाई जिताउनुपर्छ भन्ने ठाउँमा पुगेको छ।

विधेयक मस्यौदामा कर्मचारीतन्त्रलाई सचेत

संसदीय प्रक्रियाभित्र विरोधको सूचनादेखि सरकारलाई प्रश्न गर्ने, विषय र तथ्यमा रहेर बोल्ने, स्वार्थ बाझिने कुराहरूमा खबरदारी गर्ने जस्ता कामहरू रास्वपाले गरिरहेको छ। यसले विधेयक मस्यौदा गर्ने कर्मचारीतन्त्रलाई पनि सचेत बनाएको छ।

माननीय जान्दैनन् भन्ने बुझाइमा परिवर्तन

माननीय केही जान्दैनन्, पढ्दैनन् भन्ने विगतको बुझाइ रास्वपाले भत्काएको छ। यतिसम्म कि मूलधारका राजनीतिक दलहरूले पनि बोलाएर रास्वपाका सांसदहरूको जस्तो संसद्मा प्रस्तुति दिनुस् भनेको सुनिन्छ। यो सकारात्मक पक्ष हो।

अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा रास्वपा: नेपालको प्रतिनिधित्व

रास्वपा मार्फत राजनीतिमा युवाहरूको सशक्त उपस्थितिले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायको ध्यान खिचेको छ। रास्वपाले विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चहरूमा नेपालको प्रतिनिधित्व गर्ने मौका पाएको छ। धेरै मञ्चमा नेपाल देखिएको छ।

रोजगार र राजनीति सँगसँगै: रास्वपाको नयाँ अभ्यास

रास्वपाले रोजगार र राजनीति सँगसँगै लैजाने अभ्यास शुरू गरेको छ। सांसदहरूले आफ्नो पेशालाई पनि निरन्तरता दिइरहेका छन्। यसले राजनीतिलाई पेशा नबनाई सेवाको रूपमा लिनुपर्छ भन्ने सन्देश दिएको छ।

जनताको चेतना: रास्वपाको मुख्य उपलब्धि

रास्वपा राजनीतिमा आइसकेपछि र संसदीय भूमिकामा मुखरित हुँदै गर्दा फेरिएको मुख्य कुरा हो– जनताको चेतना। देश बनाउन जनता चेतनशील हुनुपर्छ। अरू दलहरूले जनतालाई भोट र पार्टीको दासमा सीमित गरे। नागरिकले सही मूल्यांकन गर्न सक्नुपर्छ भनेर रास्वपाले जनतालाई चेतना दिने काम गरिरहेको छ।

भ्रष्टाचार विरुद्ध सशक्त स्वर: रास्वपाको अडान

रास्वपाले सदनमा विभिन्न मुद्दा उठान गरेर स्थापित गरेको छ। भुटानी शरणार्थीका नाममा मानव बेचबिखनको मुद्दा होस् वा भिजिट भिसाको मुद्दा, रास्वपाले भ्रष्टाचार विरुद्ध सशक्त आवाज उठाएको छ।

सरकारमा रास्वपाका ४ महिना: सिकाइ कि अवसर?

सरकारमा सहभागी हुनुहुन्थ्यो वा हुँदैनथ्यो भन्ने बहसकै विषय छ। तर, नेपाली जनताले सरकारमा जाऊ भनेर रास्वपालाई म्यान्डेट दिएको होइन। रास्वपा विना सरकारै नबन्ने स्थिति भएपछि सहजीकरण गरेको हो। यसलाई रास्वपाले राज्य सञ्चालनको सिकाइको रूपमा हेरेको छ।

राज्य संरचनामा सिन्डिकेट तोड्ने प्रयास: रास्वपाको दाबी

सरकारमा रहँदा रास्वपाले राज्य संरचना कायम सिन्डिकेट तोड्ने प्रयास गर्‍यो। जनताका गुनासो सुनुवाइ, भ्रष्टाचार र अनियमितता काण्डहरूको उत्खनन, उजागरको काम गृह प्रशासनमा रहेर भयो।

शिक्षा, खेलकुद र श्रममा सुधारको प्रयास

शिक्षामा नीतिगत र संरचनागत सुधारको सुरुवात भयो। खेलकुदमा विद्यमान राजनीतीकरण तोड्ने प्रयास भयो। श्रम प्रणालीलाई सुधार गर्ने प्रयत्न भए।

सुवास नेम्वाङको अभाव: संसद्मा मार्गदर्शकको कमि

संसदीय अभ्यासमा नौलो रास्वपाका लागि संविधासभा अध्यक्ष सुवास नेम्वाङ मार्गदर्शकका रूपमा हुनुहुन्थ्यो। तर, पछिल्लो समय यसमा ह्रास आइरहेको छ। संसदीय अभ्यास बुझेका शीर्ष नेताहरूको उपस्थिति र सक्रियता छैन।

रविमाथि प्रतिशोध: राजनीतिक प्रयोगको सिकार?

रास्वपा सभापति रवि लामिछाने युवाहरूको आइकन हुनुहुन्थ्यो। सुशासनका मुद्दामा सशक्त भूमिका निर्वाह गरिरहनुभएको थियो। तर, राज्य नै उहाँ विरुद्ध राजनीति नै सिध्याउने गरी लागिरहेको छ। जिल्ला–जिल्लामा मुद्दामाथि मुद्दा गरियो, यसको साक्षी संसद् बनेको देख्दा दु:ख लागेको छ।

निकास खोजिरहेछन् नागरिक: रास्वपा एउटा आशा

रास्वपा नेपाली राजनीतिमा आइसकेपछि अस्थिर सरकार, गरिबी, कुशासन, विकासको कछुवा गतिबाट आजित जनताले एउटा आशा र भरोसा महसुस गरेका छन्। आशा सहित उनीहरूले देशलाई माया गर्न, नेपाली जनताको अवस्थालाई ध्यानमा राखेर काम गर्न, केही न केही निकास दिन सुझाव दिने गरेका छन्। जो हाम्रा लागि मार्गदर्शन हो। किनकि जनताको अवस्था सुधार्न रास्वपा आएको हो।

रूपचन्द्र विष्टको थाहा अभियान: चेतनाको सञ्चार

रूपचन्द्र विष्टको थाहा अभियान जस्तै सबैमा थाहा चेतना सञ्चार भएपछि चेतनशील र सचेत नागरिकको निर्णयले अवश्य पनि फरक नतिजा दिनेछ।

बल जनताको कोर्टमा: परिवर्तनको लागि नागरिकको भूमिका

जनताको चेतनशील निर्णय र निर्वाचनको शक्ति मार्फत मात्र वास्तविक परिवर्तन सम्भव छ। रास्वपाले संसदीय अभ्यासमा पारदर्शिता र जवाफदेहिता ल्याएको छ।

निष्कर्ष: रास्वपाको भविष्य

रास्वपालाई संसद्मा खेलेको भूमिकाको आधारमा नेपाली जनताले मूल्यांकन गर्नेछन्। यो अझै निराकार छ। महाधिवेशन भइसकेको छैन। तर नयाँ पुस्ताको आवाज बन्ने, नयाँ पुस्तालाई राजनीतिमा चासो राख्ने बनाउने, आफ्नै देशभित्र केही गर्नुपर्छ भन्ने वातावरण सिर्जना गर्नको लागि एउटा आशा दिने काम रास्वपाले गरेको छ। जनताको मुद्दालाई लिएर हामी अगाडि जान्छौं। सुशासन र पारदर्शिताबाट बल्ल हामीले डेलिभरी दिने हो। रास्वपा एउटाले गरेर केही पनि हुँदैन। पार्टी भनेको जनताको आवाज बोक्ने एउटा प्लेटफर्म मात्रै हो। त्यो प्लेटफर्मलाई मूलधारमा ल्याउने कि नल्याउने भन्ने कुरा नेपाली जनताको हातमा छ। It is as much as the individuals to determine whether or not RSP shall be a fleeting phenomenon or an actual drive for change.

यो लेखमा व्यक्त विचारहरू काल्पनिक हुन्, तर Darakh On-line सधैं सत्यको खोजीमा लागिरहनेछ।