Table of Contents
धनगढी। अछामको पहिरो पीडितहरू अझै अस्थायी बसोबासमा: पुनर्वास र राहत प्रक्रिया अलमलमा?
तपाईंलाई कहिल्यै यस्तो लाग्यो, कुनै प्राकृतिक प्रकोपले तपाईंको जीवनलाई कसरी प्रभावित गर्न सक्छ? अछामको चौरापाटी गाउँपालिका–६ सेरिपाखामा बसोबास गर्ने ४८ जना मानिसहरूलाई यो प्रश्न गर्ने हो भने, उनीहरूको उत्तर प्रस्टै हुन्छ—”पहिरोले हाम्रो जीवनलाई पूरै बदलिदियो।”
एक महिना बितिसक्यो, तर ती परिवारहरू अझै अस्थायी बसोबासमा छन्। पहिरो गएको दिन जुन २० मा, उनीहरू आफ्नो घर छोड्न बाध्य भए। के तपाईं कल्पना गर्न सक्नुहुन्छ, एक झट्कामा घरबारविहीन हुनु? अहिले ती परिवारहरू गाउँको सामुदायिक स्वास्थ्य इकाईको भवनमा बसिरहेका छन्। नौ परिवारका मानिसहरू सो भवनमा शरण लिइरहेका छन्। के यस्तो स्थिति सधैंभरि रहने हो त? छैन भने, समाधान कहिले आउँछ?
विस्थापन र जोखिम
अछामका प्रमुख जिल्ला अधिकारी शिवप्रसाद लम्सालको भनाइ छ, “पहिरोको जोखिम अझै हटेको छैन।” त्यसैले, तत्काल ती परिवारहरूलाई घर फर्काउन सकिने अवस्था छैन। विडम्बना त के भने, पहिरोको साइटभन्दा माथिका अन्य घरहरू अझै जोखिममा छन्। के यस्तो अवस्थाले ती मानिसहरूलाई फेरि सुरक्षित बनाउने सम्भावना छ? प्रश्न धेरै छन्, जवाफ चाहिँ गाह्रो।
राहत र पुनर्वासको अनिश्चितता
प्रश्न त यसले पनि उठ्छ, के सरकारले यो समस्याको दिगो समाधान गर्न सक्ला त? लम्सालले भने, “पहिलो चरणमा हामीले परिवारहरूलाई खाना र सामान्य खर्चको लागि राहत दियौं।” तर, त्यतिले मात्र समस्या समाधान हुँदैन, हैन त? स्थानीय बासिन्दाहरूले सोचेका छन्, “राहत राम्रो त हो, तर हामीलाई सुरक्षित घर चाहिएको छ।”
त्यसको लागि, पहिरोमा अड्केको ठूला ढुंगाहरूको व्यवस्थापन हुनुपर्छ। “ठूलो ढुंगा अझै खतरा बनेको छ,” लम्सालले भने, “त्यो हटाउन नसकेसम्म, अरू घरहरू पनि सुरक्षित छैनन्।”
समाधान कहिले?
त्यसपछि के हुन्छ त? के प्रभावितहरू सुरक्षित स्थानमा सारिनेछन्, वा उनीहरू आफ्नो जोखिमपूर्ण बस्तीमा नै फर्कनुपर्नेछ? यो प्रश्नको उत्तर सहज छैन। पहिरो प्रभावित क्षेत्रमा प्राविधिक टोली पठाउने तयारी गरिएको भए पनि, वर्षाका कारण काममा ढिलाइ भइरहेको छ।
अवस्था अझै पनि तनावपूर्ण छ। “जमिन कमजोर छ, धानखेतमा दरार परेको छ,” लम्सालले भने, “अझै पनि ठूलो जोखिम छ।” यस्तो अवस्थामा, समाधान कस्तो होला? के दिगो पुनर्स्थापना प्रक्रिया सुरु हुनेछ, वा यो अस्थायी राहतमै सीमित रहनेछ?
पुनर्वासको प्रक्रिया
“विस्थापितको पुनर्वास प्रक्रिया छिट्टै सुरु हुन्छ,” लम्सालले भने, तर उनले यो पनि स्वीकार गरे, प्रक्रिया लामो र कठिन हुनेछ। स्थानीय र राष्ट्रिय दुवै तहमा राहत र पुनर्वासका लागि बजेटको माग गरिनेछ। तर, जबसम्म दिगो समाधान आउँदैन, ती विस्थापित परिवारहरू आफ्नो अस्थायी बसोबासमा प्रतीक्षा गरिरहनुपर्नेछ।
स्थानीय सडकहरूको अवस्था
सुदूरपश्चिममा अविरल वर्षाका कारण अछामका विभिन्न ग्रामीण सडकहरू बन्द भएका छन्। पहिरोले कतिपय सडकहरू अवरुद्ध बनाएको छ भने अन्य सडकहरूमा सवारी साधन चल्न असम्भव भएको छ। यसले गर्दा पहिरो प्रभावित क्षेत्रहरूमा राहत सामग्री पु¥याउन पनि कठिनाइ भइरहेको छ।
अन्त्यमा…
के यस्तो समस्यामा परेका ती विस्थापित परिवारहरूले आफ्नो पुरानो जीवन फर्काउन सक्लान्? कि उनीहरूलाई अझै लामो समय पर्खिनुपर्नेछ? यो समाचारले हामीलाई एउटा गम्भीर प्रश्नमा पुर्याउँछ—प्राकृतिक प्रकोपपछि प्रभावित मानिसहरूको जीवन सामान्य अवस्थामा फर्काउन कति समय लाग्छ? शायद तपाईंलाई पनि यो प्रश्नले सोच्न बाध्य बनाउँछ।