कैलारी गाउँपालिकाका ९० प्रतिशत विद्यार्थी ‘ननग्रेडेड’
जब शिक्षाको ज्योति निभ्छ र अज्ञानताको अँध्यारो बढ्छ, तब समाजले ठूलो मूल्य चुकाउनुपर्छ। महाभारतमा, धृतराष्ट्रले आँखा हुँदाहुँदै पनि सत्य देख्न सकेनन्, त्यसैगरी आज कैलारी गाउँपालिका शिक्षाको मामिलामा दृष्टिविहीन बनेको छ। जब विद्यालयहरू ज्ञानको मन्दिर हुनुको सट्टा असफलताको खाडल बन्छन्, तब भविष्यको कल्पना कसरी गर्ने? प्रश्न कैलारीका विद्यार्थीको मात्र होइन, सिङ्गो राष्ट्रको भविष्यको हो। यो नतिजाले देखाउँछ कि हाम्रो शिक्षा प्रणालीमा गम्भीर समस्या छ, जसलाई तत्काल सम्बोधन गर्न आवश्यक छ।
कैलारी गाउँपालिकाको शिक्षा: एउटा कहालीलाग्दो चित्र
कैलाली, असार १६ गते। कैलारी गाउँपालिका, जहाँ शिक्षाको उज्यालो पुग्नुपर्ने हो, त्यहाँ निराशाको बादल मडारिएको छ। भर्खरै सार्वजनिक भएको माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसईई)को नतिजाले देखाउँछ कि गाउँपालिकाका ९० प्रतिशत विद्यार्थी ‘ननग्रेडेड’ भएका छन्। यसको अर्थ, ती विद्यार्थीहरूले एसईई उत्तीर्ण गर्न सकेनन्। यो एउटा लज्जास्पद नतिजा हो, जसले शिक्षा प्रणालीमाथि नै प्रश्नचिह्न खडा गरेको छ।
नौ वटा विद्यालय सहभागी भएको एसईईमा जम्मा १० प्रतिशत विद्यार्थी मात्र उत्तीर्ण हुनुले कैलारी गाउँपालिकाको शिक्षाको स्तर कति कमजोर छ भन्ने स्पष्ट पार्छ। यो तथ्याङ्कले बालबालिकाको भविष्य मात्र होइन, देशको भविष्यमाथि नै गम्भीर असर पार्ने देखिन्छ। यस्तो अवस्थामा, के हामीले हाम्रा बालबालिकालाई न्याय गरिरहेका छौं? के उनीहरूलाई गुणस्तरीय शिक्षा दिने हाम्रो दायित्व पूरा गरिरहेका छौं?
शिक्षामा लगानी: भविष्यको आधारशिला
शिक्षा, विकासको मूल आधार हो। यदि हामीले शिक्षामा लगानी गरेनौं भने, हामीले हाम्रो भविष्यलाई नै कमजोर बनाइरहेका हुन्छौं। कैलारी गाउँपालिकाको यो नतिजाले देखाउँछ कि शिक्षामा पर्याप्त लगानी र ध्यान पुग्न सकेको छैन। दरख अनलाइनको विचारमा, यो समस्यालाई जति सक्दो चाँडो समाधान गर्नुपर्छ।
शिक्षा क्षेत्रका विज्ञहरूका अनुसार, कैलारी गाउँपालिकामा देखिएको यो समस्या विभिन्न कारणले भएको हुनसक्छ। कमजोर पूर्वाधार, योग्य शिक्षकको अभाव, र विद्यार्थीको सिकाइमा ध्यान नपुग्नु यसका प्रमुख कारण हुन्। यसका साथै, गरिबी र सामाजिक विभेदले पनि विद्यार्थीको शिक्षामा नकारात्मक असर पारेको हुनसक्छ।
तत्काल गर्नुपर्ने कदमहरू
यस्तो अवस्थामा, कैलारी गाउँपालिकाले तत्काल केही कदम चाल्नु आवश्यक छ:
- पूर्वाधारमा सुधार: विद्यालयहरूको भौतिक पूर्वाधार सुधार गर्नुपर्छ। कक्षाकोठा, पुस्तकालय, र प्रयोगशालाको व्यवस्था हुनुपर्छ।
- शिक्षकको क्षमता विकास: शिक्षकहरूलाई तालिम दिएर उनीहरूको क्षमता विकास गर्नुपर्छ। नयाँ शिक्षण विधि र प्रविधिबारे जानकारी गराउनुपर्छ।
- विद्यार्थीलाई प्रोत्साहन: गरिब र जेहेन्दार विद्यार्थीहरूलाई छात्रवृत्ति प्रदान गर्नुपर्छ। उनीहरूलाई शिक्षामा लाग्न प्रोत्साहन गर्नुपर्छ।
- समुदायको सहभागिता: शिक्षालाई समुदायसँग जोड्नुपर्छ। अभिभावक र स्थानीय समुदायलाई विद्यालयको गतिविधिमा सहभागी गराउनुपर्छ।
स्थानीय सरकारको भूमिका
कैलारी गाउँपालिकाको यो समस्या समाधान गर्न स्थानीय सरकारको भूमिका महत्त्वपूर्ण हुन्छ। स्थानीय सरकारले शिक्षालाई प्राथमिकतामा राखेर बजेट विनियोजन गर्नुपर्छ। साथै, शिक्षाको गुणस्तर सुधार गर्न विभिन्न कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्नुपर्छ।
दरख अनलाइनले स्थानीय सरकारलाई शिक्षाको विकासका लागि हरसम्भव सहयोग गर्न तयार रहेको छ। हामी शिक्षा क्षेत्रमा सूचना र प्रविधिमार्फत सहयोग गर्न सक्छौं। हाम्रो उद्देश्य भनेको कैलारी गाउँपालिकाका बालबालिकाले गुणस्तरीय शिक्षा पाउन भन्ने हो।
दीर्घकालीन समाधान
कैलारी गाउँपालिकाको शिक्षा समस्याको दीर्घकालीन समाधानका लागि शिक्षा प्रणालीमा नै सुधार गर्नुपर्छ। शिक्षालाई जीवनोपयोगी बनाउनुपर्छ। विद्यार्थीहरूलाई सैद्धान्तिक ज्ञान मात्र नभई व्यावहारिक ज्ञान पनि दिनुपर्छ।
शिक्षा प्रणालीलाई प्रविधिमैत्री बनाउनुपर्छ। अनलाइन शिक्षा र डिजिटल सामग्रीको प्रयोगलाई बढावा दिनुपर्छ। यसले विद्यार्थीहरूलाई नयाँ कुरा सिक्न र जान्न मद्दत गर्छ।
अभिभावकको दायित्व
शिक्षामा सुधार ल्याउन अभिभावकको पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ। अभिभावकले आफ्ना बालबालिकालाई विद्यालयमा नियमित रूपमा पठाउनुपर्छ। उनीहरूको पढाइमा ध्यान दिनुपर्छ। विद्यालय र शिक्षकसँग निरन्तर सम्पर्कमा रहनुपर्छ।
दरख अनलाइनको अनुभवमा, अभिभावकको सहयोग बिना शिक्षामा सुधार ल्याउन गाह्रो हुन्छ। त्यसैले, अभिभावकले आफ्ना बालबालिकाको शिक्षालाई प्राथमिकता दिनुपर्छ।
सफलताको कथा
कैलारी गाउँपालिकामा मात्र होइन, नेपालका धेरै गाउँपालिका र नगरपालिकामा शिक्षाको अवस्था कमजोर छ। तर, केही गाउँपालिका र नगरपालिकाले शिक्षामा सुधार ल्याएर उदाहरण प्रस्तुत गरेका छन्। उनीहरूले शिक्षालाई प्राथमिकतामा राखेर काम गरेका छन्।
उदाहरणका लागि, सिन्धुपाल्चोक जिल्लाको एउटा गाउँपालिकाले शिक्षामा सुधार ल्याउन विभिन्न कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरेको छ। उनीहरूले विद्यालयको पूर्वाधार सुधार गरेका छन्, शिक्षकलाई तालिम दिएका छन्, र विद्यार्थीलाई छात्रवृत्ति प्रदान गरेका छन्। यसको नतिजा स्वरूप, त्यहाँको शिक्षाको स्तरमा धेरै सुधार आएको छ।
हामीले त्यस्ता सफल गाउँपालिका र नगरपालिकाबाट सिक्नुपर्छ। उनीहरूले कसरी शिक्षामा सुधार ल्याए, त्यो जान्नुपर्छ। र, त्यही अनुसार आफ्नो गाउँपालिका र नगरपालिकामा पनि काम गर्नुपर्छ।
कैलारी गाउँपालिकाको शिक्षाको अवस्था गम्भीर छ। तर, निराश हुनुपर्ने कारण छैन। यदि हामीले सही तरिकाले काम गर्यौं भने, हामी शिक्षामा सुधार ल्याउन सक्छौं।
दरख अनलाइनले कैलारी गाउँपालिकाको शिक्षा सुधारका लागि हरसम्भव सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दछ। हामी सूचना र प्रविधिमार्फत शिक्षालाई अगाडि बढाउन तयार छौं।
हामी सबै मिलेर कैलारी गाउँपालिकालाई शिक्षाको ज्योतिले उज्यालो बनाऔं।
