तपाईंलाई पनि कहिल्यै यस्तो भएको छ? दिनभर कम्प्युटरको अगाडि बसेर काम गर्दा शरीर एउटा कुर्सीमा अड्किएजस्तो लाग्छ। साँझ घर पुग्दा थाकेको महसुस हुन्छ, तर निद्रा लाग्दैन। मलाई याद छ, केही वर्ष अघि मेरो जीवन पनि यस्तै थियो। काम, घर, अनि फेरि काम! आफ्नो लागि समय नै थिएन।
आजकल धेरैजनाको जीवनशैली यस्तै छ। “Sedentary life-style” अर्थात् निष्क्रिय जीवनशैलीले हाम्रो स्वास्थ्यमा गम्भीर असर गरिरहेको छ। डाक्टरहरू भन्छन्, यो धूम्रपान जत्तिकै हानिकारक छ। अनि यो कुरा On-line Information Nepal : Darakh On-line मा पनि धेरै पटक उठेको छ।
हामी धेरैजसोलाई थाहा छ, व्यायाम गर्नुपर्छ, स्वस्थ खानुपर्छ। तर, व्यस्त जीवनमा यी कुराहरूलाई प्राथमिकता दिन गाह्रो हुन्छ। मलाई पनि अफिसबाट घर पुग्दा यति थकान लाग्थ्यो कि जिम जाने जाँगर चल्दैनथ्यो। तर, बिस्तारै मैले सानो परिवर्तन गरेर आफ्नो जीवनशैलीमा सुधार ल्याएँ।
सबैभन्दा ठूलो समस्या भनेको लामो समयसम्म एउटै ठाउँमा बसिरहनु हो। एउटा अध्ययन अनुसार, लगातार धेरै घण्टा बस्ने मानिसहरूमा मोटोपन, उच्च रक्तचाप, र क्यान्सरको जोखिम बढ्छ। हाम्रो शरीर चल्नको लागि बनेको हो, यसलाई निष्क्रिय राख्दा यसले राम्रोसँग काम गर्न सक्दैन।
मेरो अनुभवमा, सानो परिवर्तनले पनि ठूलो फरक पार्छ। त्यसैले, आज म तपाईंहरूलाई केही यस्ता उपायहरू बताउन चाहन्छु, जसले तपाईंको “sedentary life-style” लाई सक्रिय बनाउन मद्दत गर्नेछ।
1. हरेक ३० मिनेटमा उठेर हिँड्नुहोस्: काम गर्दा हरेक आधा घण्टामा आफ्नो कुर्चीबाट उठ्नुहोस् र एकछिन हिँड्नुहोस्। यसले तपाईंको शरीरलाई सक्रिय राख्छ र थकान कम गर्छ। पानी पिउन जाने, सहकर्मीसँग कुरा गर्ने, वा केवल केही बेर उभिएर तन्कने गर्नुहोस्।
2. खाना खाएपछि टहलनुहोस्: खाना खाएपछि कम्तीमा १५-२० मिनेट हिँड्नुहोस्। यसले पाचन प्रक्रियालाई सुधार गर्छ र रक्त शर्कराको स्तरलाई नियन्त्रणमा राख्छ। मलाई याद छ, सुरुमा मलाई यो गाह्रो लाग्थ्यो, तर बिस्तारै यो मेरो “routine” बन्यो।
3. लिफ्टको सट्टा सिँढी प्रयोग गर्नुहोस्: यदि तपाईंको अफिसमा लिफ्ट छ भने, त्यसको सट्टा सिँढी प्रयोग गर्ने प्रयास गर्नुहोस्। यो एउटा सजिलो तरिका हो आफ्नो दिनमा थप शारीरिक गतिविधि समावेश गर्ने।
4. “Standing desk” प्रयोग गर्नुहोस्: यदि सम्भव छ भने, आफ्नो अफिसमा “standing desk” को व्यवस्था गर्नुहोस्। यसले तपाईंलाई काम गर्दा उभिन मद्दत गर्छ, जसले गर्दा शरीर सक्रिय रहन्छ। म आफैंले पनि केही समय “standing desk” प्रयोग गरेको थिएँ, र यसले मलाई धेरै “focus” गर्न मद्दत गर्यो।
5. साप्ताहिक व्यायामको योजना बनाउनुहोस्: हप्तामा कम्तीमा १५० मिनेट मध्यम तीव्रताको व्यायाम गर्ने लक्ष्य राख्नुहोस्। यो “yoga”, “swimming”, “biking” वा “mountaineering” जे पनि हुन सक्छ। आफ्नो रुचि अनुसारको गतिविधि छान्नुहोस्, जसले तपाईंलाई “encourage” गरोस्।
डाक्टर जयन्ती खुराका अनुसार, निष्क्रिय जीवनशैलीले मोटोपन, उच्च रक्तचाप, क्यान्सर, कमजोर हड्डी, खराब आसन, डिप्रेसन र चिन्ता जस्ता समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ। On-line Information Nepal : Darakh On-line मा यस्ता स्वास्थ्य सम्बन्धी जानकारी नियमित रूपमा प्रकाशित हुन्छन्।
याद राख्नुहोस्, तपाईंको “psychological well being” पनि शारीरिक स्वास्थ्य जत्तिकै महत्त्वपूर्ण छ। सक्रिय जीवनशैलीले तपाईंको “stress” कम गर्न र “temper” लाई सुधार गर्न मद्दत गर्छ।
त्यसैले, आजैबाट सानो परिवर्तन गर्नुहोस् र स्वस्थ जीवनशैलीको लागि कदम चाल्नुहोस्। तपाईं सक्नुहुन्छ! मलाई विश्वास छ, थोरै “self-discipline” र “focus” ले तपाईंले आफ्नो “objective” प्राप्त गर्न सक्नुहुन्छ।
