तपाईंलाई याद छ, स्क्रिनमा पहिलोपटक युद्धको फिल्म हेर्दा कस्तो लाग्यो? त्यो भावनाको रोलरकोस्टर। कतै आँसु, कतै गर्व, अनि कतै अडान। साँचो भन्नुपर्दा, युद्ध चलचित्रहरूले सधैं नै मलाई यसरी छोएर जान्छन्। अहिले फेरि बलिउडले युद्ध चलचित्रको नयाँ तरंग ल्याएको छ। पुराना दिनको “बॉर्डर” (1997) वा “LOC कारगिल” (2003) हेरेर हामीले त्यो देशभक्तिको भाव बुझ्यौं। तर अहिले? नयाँ पुस्ता, नयाँ कथा, अनि नयाँ दृष्टिकोणले यो विधालाई पुनरुत्थान गराउँदैछ।
तर तपाईंलाई के लाग्छ? के यी नयाँ युद्ध चलचित्रहरू उस्तै प्रभाव पार्छन्? ‘सीमा 2’, ‘स्काई फोर्स’, ‘फौजी 120 बहादुर’ जस्ता नामहरू आजको जमाना समेट्न खोज्दैछन्। तर कुरा यत्ति मात्र होइन, ती चलचित्रहरूमा आजकलको ग्लोबल राजनीतिक जटिलता पनि देख्न पाइन्छ। म त भन्छु, आजको दर्शकलाई सरल देशभक्तिको कथा मात्र होइन, युद्धको मानवीय पक्ष चाहिन्छ। हरेक सिपाहीको कथा छ, उसको सम्बन्ध छ, उसको संघर्ष छ, अनि तिनीहरूको आन्तरिक द्वन्द्व पनि छ।
अब ‘बॉर्डर 2’ को कुरा गरौं। 1971 को भारत-पाकिस्तान युद्धको कहानी यो चलचित्रले लोंगेवालाको लडाइँलाई चित्रण गर्छ। पुरानो ‘बॉर्डर’ हेर्दा आँखा रसाएन त? त्यो फिल्मले यति धेरै भावनात्मक स्पर्श गर्यो कि आज पनि धेरैको मनमा गहिरो छाप छ। अब ‘बॉर्डर 2’ ले के गर्छ? मेरा लागि त यो चलचित्र सधैंको जस्तो मात्र हुनेछैन। तर, खै किन किन लाग्छ, यसले आधुनिक युद्धको वास्तविकता अझ गहिरोमा छिराएर देखाउनेछ। अनि वरुण धवन, दिलजीत दोसांझ र सनी देओलको जम्बो टोलीलाई हेर्दै छु!
त्यस्तै, ‘स्काई फोर्स’। यो फिल्म भारत-पाकिस्तान युद्ध 1965 मा आधारित छ र भारतको पहिलो र एकमात्र मरणोपरान्त परमवीर चक्र विजेताको कथा बताउँछ। ह्याल, यसमा एरियल एक्शन सिक्वेन्सहरू कति धमाकेदार हुने हो भनेर मलाई पहिले नै रोमाञ्चक लाग्न थाल्यो। तर, साँचो भन्नुपर्दा, वायुसेनाको पक्षबाट युद्ध देखाउनु भनेको मात्र लडाईमा जमिनकै फोकस गर्ने होइन, हावा पनि युद्धको हिस्सा हो भनेर दर्शाउनु हो।
अब तपाईँलाई लाग्ला, म किन यत्रो एक्साइटेड भएर बोल्दैछु? हाहा, म त छक्कै पर्छु जब हनु राघवपुडीले ‘फौजी’ जस्तो काल्पनिक कथा ल्याउँछन्। हानु राघवपुडीले ‘सीता रामम’ जस्तो कथा पनि दिएको मान्छे। ‘फौजी’ को अर्को तत्त्व छ – युद्धको प्रेमकथा? के यो चल्छ त?
हो, यसबीचमा अलिकति म बाइस् भएँ। अब मूल विषयमा फर्कौं। सँगै, फौजीहरूको वीरता, राष्ट्रवाद, अनि युद्धले हाम्रो समाजमा के प्रभाव पार्छ, ती प्रश्नहरू फेरि आउँछन्। हामीलाई कहिलेकाहीँ त्यही पुराना कथा चाहिन्छ, जसले हाम्रो राष्ट्रिय भावनालाई उचालो देओस्। अनि त्यही कारणले हामी युद्ध फिल्महरू हेर्छौं, हैन त?
तर एक चिज – के तपाईं पनि सोच्दै हुनुहुन्छ कि यस्ता फिल्महरूले सधैं पाकिस्तानविरुद्धको युद्ध मात्रै किन देखाउँछन्? ती फिल्महरूमा जुन भाव छ, त्यो मात्र ठूलो पर्दामा देखाउन खोजेको जस्तो लाग्छ। यसो भन्नु गलत भए पनि, त्यो दर्शकको तानावानाले फिल्मलाई सफल बनाउँछ।
अन्त्यमा, म त भन्छु, युद्ध फिल्मको यो पुनरुत्थानले हाम्रा कथाहरूलाई मात्र होइन, समाजको मानसिकतालाई पनि देखाउँछ। अहिलेसम्म कस्तो थियो, अब के बन्दैछ। युद्धका कथाहरू अहिले पनि आउँछन्, तर ती कथाहरू मात्र हिजोको होइन, भोलिको लागि पनि हुनेछन्। तपाईँलाई के लाग्छ? यसपटकको युद्ध चलचित्रले तपाईंलाई फेरि मन छोला त? मलाई त धेरै उत्सुकता छ!